Brahmavidya Upanishad

Pending

ब्रह्मविद्योपनिषत् 
బ్రహ్మవిద్యోపనిషత్ 

స్వావిద్యాతత్కార్యజాతం యద్విద్యాపహ్నవం గతమ్ ।
తద్ధంసవిద్యానిష్పన్నం రామచన్ద్రపదం భజే ॥

ఓం సహ నావవతు ॥ సహ నౌ భునక్తు ॥
సహ వీర్యం కరవావహై ॥
తేజస్వినావధీతమస్తు  మా విద్విషావహై ॥
ఓం శాన్తిః శాన్తిః శాన్తిః ॥

అథ బ్రహ్మవిద్యోపనిషదుచ్యతే ॥

ప్రసాదాద్బ్రహ్మణస్తస్య విష్ణోరద్భుతకర్మణః ।
రహస్యం బ్రహ్మవిద్యాయా ధ్రువాగ్నిం సమ్ప్రచక్షతే ॥ ౧॥

ఓంఇత్యేకాక్షరం బ్రహ్మ యదుక్తం బ్రహ్మవాదిభిః ।
శరీరం తస్య వక్ష్యామి స్థానం కాలత్రయం తథా ॥ ౨॥

తత్ర దేవాస్త్రయః ప్రోక్తా లోకా వేదాస్త్రయోఽగ్నయః ।
తిస్రో మాత్రార్ధమాత్రా చ త్ర్యక్షరస్య శివస్య తు ॥ ౩॥

ఋగ్వేదో గార్హపత్యం చ పృథివీ బ్రహ్మ ఏవ చ ।
ఆకారస్య శరీరం తు వ్యాఖ్యాతం బ్రహ్మవాదిభిః ॥ ౪॥

యజుర్వేదోఽన్తరిక్షం చ దక్షిణాగ్నిస్తథైవ చ ।
విష్ణుశ్చ భగవాన్దేవ ఉకారః పరికీర్తితః ॥ ౫॥

సామవేదస్తథా ద్యౌశ్చాహవనీయస్తథైవ చ ।
ఈశ్వరః పరమో దేవో మకారః పరికీర్తితః ॥ ౬॥

సూర్యమణ్డలమధ్యేఽథ హ్యకారః శఙ్ఖమధ్యగః ।
ఉకారశ్చన్ద్రసంకాశస్తస్య మధ్యే వ్యవస్థితః ॥ ౭॥

మకారస్త్వగ్నిసంకాశో విధూమో విద్యుతోపమః ।
తిస్రో మాత్రాస్తథా జ్ఞేయా సోమసూర్యాగ్నిరూపిణః  ॥ ౮॥

శిఖా తు దీపసంకాశా తస్మిన్నుపరి వర్తతే ।
అర్ధమాత్ర తథా జ్ఞేయా ప్రణవస్యోపరి స్థితా ॥ ౯॥

పద్మసూత్రనిభా సూక్ష్మా శిఖా సా దృశ్యతే పరా ।
సా నాడీ సూర్యసంకాశా సూర్యం భిత్త్వా తథాపరా ॥ ౧౦॥

ద్విసప్తతిసహస్రాణి నాడీం భిత్త్వా చ మూర్ధని ।
వరదః సర్వభూతానాం సర్వం వ్యాప్యావతిష్ఠతి ॥ ౧౧॥

కాంస్యఘణ్టానినాదస్తు యథా లీయతి శాన్తయే ।
ఓఙ్కారస్తు తథా యోజ్యః శాన్తయే సర్వమిచ్ఛతా ॥ ౧౨॥

యస్మిన్విలీయతే శబ్దస్తత్పరం బ్రహ్మ గీయతే ।
ధియం హి లీయతే బ్రహ్మ సోఽమృతత్వాయ కల్పతే ॥ ౧౩॥

వాయుః ప్రాణస్తథాకాశస్త్రివిధో జీవసంజ్ఞకః ।
స జీవః ప్రాణ ఇత్యుక్తో వాలాగ్రశతకల్పితః ॥ ౧౪॥

నాభిస్థానే స్థితం విశ్వం శుద్ధతత్త్వం సునిర్మలమ్ ।
ఆదిత్యమివ దీప్యన్తం రశ్మిభిశ్చాఖిలం శివమ్ ॥ ౧౫॥

సకారం చ హకారం చ జీవో జపతి సర్వదా ।
నాభిరన్ధ్రాద్వినిష్క్రాన్తం విషయవ్యాప్తివర్జితమ్ ॥ ౧౬॥

తేనేదం నిష్కలం విద్యాత్క్షీరాత్సర్పిర్యథా తథా ।
కారణేనాత్మనా యుక్తః ప్రాణాయామైశ్చ పఞ్చభిః ॥ ౧౭॥

చతుష్కలా సమాయుక్తో భ్రామ్యతే చ హృదిస్థితః ।
గోలకస్తు యదా దేహే క్షీరదణ్డేన వా హతః ॥ ౧౮॥

ఏతస్మిన్వసతే శీఘ్రమవిశ్రాన్తం మహాఖగః ।
యావన్నిశ్వసితో జీవస్తావన్నిష్కలతాం గతః ॥ ౧౯॥

నభస్థం నిష్కలం ధ్యాత్వా ముచ్యతే భవబన్ధనాత్
అనాహతధ్వనియుతం హంసం యో వేద హృద్గతమ్ ॥ ౨౦॥

స్వప్రకాశచిదానన్దం స హంస ఇతి గీయతే ।
రేచకం పూరకం ముక్త్వా కుమ్భకేన స్థితః సుధీః ॥ ౨౧॥

నాభికన్దే సమౌ కృత్వా ప్రాణాపానౌ సమాహితః ।
మస్తకస్థామృతాస్వాదం పీత్వా ధ్యానేన సాదరమ్ ॥ ౨౨॥

దీపాకారం మహాదేవం జ్వలన్తం నాభిమధ్యమే ।
అభిషిచ్యామృతేనైవ హంస హంసేతి యో జపేత్ ॥ ౨౩॥

జరామరణరోగాది న తస్య భువి విద్యతే ।
ఏవం దినే దినే కుర్యాదణిమాదివిభూతయే ॥ ౨౪॥

ఈశ్వరత్వమవాప్నోతి సదాభ్యాసరతః పుమాన్ ।
బహవో నైకమార్గేణ ప్రాప్తా నిత్యత్వమాగతాః ॥ ౨౫॥

హంసవిద్యామృతే లోకే నాస్తి నిత్యత్వసాధనమ్ ।
యో దదాతి మహావిద్యాం హంసాఖ్యాం పారమేశ్వరీమ్ ॥ ౨౬॥

తస్య దాస్యం సదా కుర్యాత్ప్రజ్ఞయా పరయా సహ ।
శుభం వాఽశుభమన్యద్వా యదుక్తం గురుణా భువి ॥ ౨౭॥

తత్కుర్యాదవిచారేణ శిష్యః సన్తోషసంయుతః ।
హంసవిద్యామిమాం లబ్ధ్వా గురుశుశ్రూషయా నరః ॥ ౨౮॥

ఆత్మానమాత్మనా సాక్షాద్బ్రహ్మ బుద్ధ్వా సునిశ్చలమ్ ।
దేహజాత్యాదిసమ్బన్ధాన్వర్ణాశ్రమసమన్వితాన్ ॥ ౨౯॥

వేదశాస్త్రాణి చాన్యాని పదపాంసుమివ త్యజేత్ ।
గురుభక్తిం సదా కుర్యాచ్ఛ్రేయసే భూయసే నరః ॥ ౩౦॥

గురురేవ హరిః సాక్షాన్నాన్య ఇత్యబ్రవీచ్ఛృతిః ॥ ౩౧॥

శ్రుత్యా యదుక్తం పరమార్థమేవ
          తత్సంశయో నాత్ర తతః సమస్తమ్ ।
శ్రుత్యా విరోధే న భవేత్ప్రమాణం
          భవేదనర్థాయ వినా ప్రమాణమ్ ॥ ౩౨॥

దేహస్థః సకలో జ్ఞేయో నిష్కలో దేహవర్జితః ।
ఆప్తోపదేశగమ్యోఽసౌ సర్వతః సమవస్థితః ॥ ౩౩॥

హంసహంసేతి యో బ్రూయాద్ధంసో బ్రహ్మా హరిః శివః ।
గురువక్త్రాత్తు లభ్యేత ప్రత్యక్షం సర్వతోముఖమ్ ॥ ౩౪॥

తిలేషు చ యథా తైలం పుష్పే గన్ధ ఇవాశ్రితః ।
పురుషస్య శరీరేఽస్మిన్స బాహ్యాభ్యన్తరే తథా ॥ ౩౫॥

ఉల్కాహస్తో యథాలోకే ద్రవ్యమాలోక్య తాం త్యజేత్ ।
జ్ఞానేన జ్ఞేయమాలోక్య పశ్చాజ్జ్ఞానం పరిత్యజేత్ ॥ ౩౬॥

పుష్పవత్సకలం విద్యాద్గన్ధస్తస్య తు నిష్కలః ।
వృక్షస్తు సకలం విద్యాచ్ఛాయా తస్య తు నిష్కలా ॥ ౩౭॥

నిష్కలః సకలో భావః సర్వత్రైవ వ్యవస్థితః ।
ఉపాయః సకలస్తద్వదుపేయశ్చైవ నిష్కలః ॥ ౩౮॥

సకలే సకలో భావో నిష్కలే నిష్కలస్తథా ।
ఏకమాత్రో ద్విమాత్రశ్చ త్రిమాత్రశ్చైవ భేదతః ॥ ౩౯॥

అర్ధమాత్ర పరా జ్ఞేయా తత ఊర్ధ్వం పరాత్పరమ్ ।
పఞ్చధా పఞ్చదైవత్యం సకలం పరిపఠ్యతే ॥ ౪౦॥

బ్రహ్మణో హృదయస్థానం కణ్ఠే విష్ణుః సమాశ్రితః ।
తాలుమధ్యే స్థితో రుద్రో లలాటస్థో మహేశ్వరః ॥ ౪౧॥

నాసాగ్రే అచ్యుతం విద్యాత్తస్యాన్తే తు పరం పదమ్ ।
పరత్వాత్తు పరం నాస్తీత్యేవం శాస్త్రస్య నిర్ణయః ॥ ౪౨॥

దేహాతీతం తు తం విద్యాన్నాసాగ్రే ద్వాదశాఙ్గులమ్ ।
తదన్తం తం విజానీయాత్తత్రస్థో వ్యాపయేత్ప్రభుః ॥ ౪౩॥

మనోఽప్యన్యత్ర నిక్షిప్తం చక్షురన్యత్ర పాతితమ్ ।
తథాపి యోగినాం యోగో హ్యవిచ్ఛిన్నః ప్రవర్తతే ॥ ౪౪॥

ఏతత్తు పరమం గుహ్యమేతత్తు పరమం శుభమ్ ।
నాతః పరతరం కిఞ్చిన్నాతః పరతరం శుభమ్ ॥ ౪౫॥

శుద్ధజ్ఞానామృతం ప్రాప్య పరమాక్షరనిర్ణయమ్ ।
గుహ్యాద్గుహ్యతమం గోప్యం గ్రహణీయం ప్రయత్నతః ॥ ౪౬॥

నాపుత్రాయ ప్రదాతవ్యం నాశిష్యాయ కదాచన ।
గురుదేవాయ భక్తాయ నిత్యం భక్తిపరాయ చ ॥ ౪౭॥

ప్రదాతవ్యమిదం శాస్త్రం నేతరేభ్యః ప్రదాపయేత్ ।
దాతాస్య నరకం యాతి సిద్ధ్యతే న కదాచన ॥ ౪౮॥

గృహస్థో బ్రహ్మచారీ చ వానప్రస్థశ్చ భిక్షుకః ।
యత్ర తత్ర స్థితో జ్ఞానీ పరమాక్షరవిత్సదా ॥ ౪౯॥

విషయీ విషయాసక్తో యాతి దేహాన్తరే శుభమ్ ।
జ్ఞానాదేవాస్య శాస్త్రస్య సర్వావస్థోఽపి మానవః ॥ ౫౦॥

బ్రహ్మహత్యాశ్వమేధాద్యైః పుణ్యపాపైర్న లిప్యతే ।
చోదకో బోధకశ్చైవ మోక్షదశ్చ పరః స్మృతః ॥ ౫౧॥

ఇత్యేషం త్రివిధో జ్ఞేయ ఆచార్యస్తు మహీతలే ।
చోదకో దర్శయేన్మార్గం బోధకః స్థానమాచరేత్ ॥ ౫౨॥

మోక్షదస్తు పరం తత్త్వం యజ్జ్ఞాత్వా పరమశ్నుతే ।
ప్రత్యక్షయజనం దేహే సంక్షేపాచ్ఛృణు గౌతమ ॥ ౫౩॥

తేనేష్ట్వా స నరో యాతి శాశ్వతం పదమవ్యయమ్ ।
స్వయమేవ తు సమ్పశ్యేద్దేహే బిన్దుం చ నిష్కలమ్ ॥ ౫౪॥

అయనే ద్వే చ విషువే సదా పశ్యతి మార్గవిత్ ।
కృత్వాయామం పురా వత్స రేచపూరకకుమ్భకాన్ ॥ ౫౫॥

పూర్వం చోభయముచ్చార్య అర్చయేత్తు యథాక్రమమ్ ।
నమస్కారేణ యోగేన ముద్రయారభ్య చార్చయేత్ ॥ ౫౬॥

సూర్యస్య గ్రహణం వత్స ప్రత్యక్షయజనం స్మృతమ్ ।
జ్ఞానాత్సాయుజ్యమేవోక్తం తోయే తోయం యథా తథా ॥ ౫౭॥

ఏతే గుణాః ప్రవర్తన్తే యోగాభ్యాసకృతశ్రమైః ।
తస్మాద్యోగం సమాదాయ సర్వదుఃఖబహిష్కృతః ॥ ౫౮॥

యోగధ్యానం సదా కృత్వా జ్ఞానం తన్మయతాం వ్రజేత్ ।
జ్ఞానాత్స్వరూపం పరమం హంసమన్త్రం సముచ్చరేత్ ॥ ౫౯॥

ప్రాణినాం దేహమధ్యే తు స్థితో హంసః సదాచ్యుతః ।
హంస ఏవ పరం సత్యం హంస ఏవ తు శక్తికమ్ ॥ ౬౦॥

హంస ఏవ పరం వాక్యం హంస ఏవ తు వాదికమ్ ।
హంస ఏవ పరో రుద్రో హంస ఏవ పరాత్పరమ్ ॥ ౬౧॥

సర్వదేవస్య మధ్యస్థో హంస ఏవ మహేశ్వరః ।
పృథివ్యాదిశివాన్తం తు అకారాద్యాశ్చ వర్ణకాః ॥ ౬౨॥

కూటాన్తా హంస ఏవ స్యాన్మాతృకేతి వ్యవస్థితాః ।
మాతృకారహితం మన్త్రమాదిశన్తే న కుత్రచిత్ ॥ ౬౩॥

హంసజ్యోతిరనూపమ్యం మధ్యే దేవం వ్యవస్థితమ్ ।
దక్షిణాముఖమాశ్రిత్య జ్ఞానముద్రాం ప్రకల్పయేత్ ॥ ౬౪॥

సదా సమాధిం కుర్వీత హంసమన్త్రమనుస్మరన్ ।
నిర్మలస్ఫటికాకారం దివ్యరూపమనుత్తమమ్ ॥ ౬౫॥

మధ్యదేశే పరం హంసం జ్ఞానముద్రాత్మరూపకమ్ ।
ప్రాణోఽపానః సమానశ్చోదానవ్యానౌ చ వాయవః ॥ ౬౬॥

పఞ్చకర్మేన్ద్రియైరుక్తాః క్రియాశక్తిబలోద్యతాః ।
నాగః కూర్మశ్చ కృకరో దేవదత్తో ధనఞ్జయః ॥ ౬౭॥

పఞ్చజ్ఞానేన్ద్రియైర్యుక్తా జ్ఞానశక్తిబలోద్యతాః ।
పావకః శక్తిమధ్యే తు నాభిచక్రే రవిః స్థితః ॥ ౬౮॥

బన్ధముద్రా కృతా యేన నాసాగ్రే తు స్వలోచనే ।
అకారేవహ్నిరిత్యాహురుకారే హృది సంస్థితః ॥ ౬౯॥

మకారే చ భ్రువోర్మధ్యే ప్రాణశక్త్యా ప్రబోధయేత్ ।
బ్రహ్మగ్రన్థిరకారే చ విష్ణుగ్రన్థిర్హృది స్థితః ॥ ౭౦॥

రుద్రగ్రన్థిర్భ్రువోర్మధ్యే భిద్యతేఽక్షరవాయునా ।
అకారే సంస్థితో బ్రహ్మా ఉకారే విష్ణురాస్థితః ॥ ౭౧॥

మకారే సంస్థితో రుద్రస్తతోఽస్యాన్తః పరాత్పరః ।
కణ్ఠం సఙ్కుచ్య నాడ్యాదౌ స్తమ్భితే యేన శక్తితః ॥ ౭౨॥

రసనా పీడ్యమానేయం షోడశీ వోర్ధ్వగామిని ।
త్రికూటం త్రివిధా చైవ గోలాఖం నిఖరం తథా ॥ ౭౩॥

త్రిశఙ్ఖవజ్రమోఙ్కారమూర్ధ్వనాలం భ్రువోర్ముఖమ్ ।
కుణ్డలీం చాలయన్ప్రాణాన్భేదయన్శశిమణ్డలమ్ ॥ ౭౪॥

సాధయన్వజ్రకుమ్భాని నవద్వారాణి బన్ధయేత్ ।
సుమనఃపవనారూఢః సరాగో నిర్గుణస్తథా ॥ ౭౫॥

బ్రహ్మస్థానే తు నాదః స్యాచ్ఛాకిన్యామృతవర్షిణీ ।
షట్చక్రమణ్డలోద్ధారం జ్ఞానదీపం ప్రకాశయేత్ ॥ ౭౬॥

సర్వభూతస్థితం దేవం సర్వేశం నిత్యమర్చయేత్ ।
ఆత్మరూపం తమాలోక్య జ్ఞానరూపం నిరామయమ్ ॥ ౭౭॥

దృశ్యన్తం దివ్యరూపేణ సర్వవ్యాపీ నిరఞ్జనః ।
హంస హంస వదేద్వాక్యం ప్రాణినాం దేహమాశ్రితః ।
సప్రాణాపానయోర్గ్రన్థిరజపేత్యభిధీయతే ॥ ౭౮॥

సహస్రమేకం ద్వయుతం షట్శతం చైవ సర్వదా ।
ఉచ్చరన్పఠితో హంసః సోఽహమిత్యభిధీయతే ॥ ౭౯॥

పూర్వభాగే హ్యధోలిఙ్గం శిఖిన్యాం చైవ పశ్చిమమ్ ।
జ్యోతిర్లిఙ్గం భ్రువోర్మధ్యే నిత్యం ధ్యాయేత్సదా యతిః ॥ ౮౦॥

అచ్యుతోఽహమచిన్త్యోఽహమతర్క్యోఽహమజోఽస్మ్యహమ్ ।
అప్రాణోఽహమకాయోఽహమనఙ్గోఽస్మ్యభయోఽస్మ్యహమ్ ॥ ౮౧॥

అశబ్దోఽహమరూపోఽహమస్పర్శోఽస్మ్యహమద్వయః ।
అరసోఽహమగన్ధోఽహమనాదిరమృతోఽస్మ్యహమ్ ॥ ౮౨॥

అక్షయోఽహమలిఙ్గోఽహమజరోఽస్మ్యకలోఽస్మ్యహమ్ ।
అప్రాణోఽహమమూకోఽహమచిన్త్యోఽస్మ్యకృతోఽస్మ్యహమ్ ॥ ౮౩॥

అన్తర్యామ్యహమగ్రాహ్యోఽనిర్దేశ్యోఽహమలక్షణః ।
అగోత్రోఽహమగాత్రోఽహమచక్షుష్కోఽస్మ్యవాగహమ్ ॥ ౮౪॥

అదృశ్యోఽహమవర్ణోఽహమఖణ్డోఽస్మ్యహమద్భుతః ।
అశ్రుతోఽహమదృష్టోఽహమన్వేష్టవ్యోఽమరోఽస్మ్యహమ్ ॥ ౮౫॥

అవాయురప్యనాకాశోఽతేజస్కోఽవ్యభిచార్యహమ్ ।
అమతోఽహమజాతోఽహమతిసూక్ష్మోఽవికార్యహమ్ ॥ ౮౬॥

అరజస్కోఽతమస్కోఽహమసత్త్వోస్మ్యగుణోఽస్మ్యహమ్ ।
అమాయోఽనుభవాత్మాహమనన్యోఽవిషయోఽస్మ్యహమ్ ॥ ౮౭॥

అద్వైతోఽహమపూర్ణోఽహమబాహ్యోఽహమనన్తరః ।
అశ్రోతోఽహమదీర్ఘోఽహమవ్యక్తోఽహమనామయః ॥ ౮౮॥

అద్వయానన్దవిజ్ఞానఘనోఽస్మ్యహమవిక్రియః ।
అనిచ్ఛోఽహమలేపోఽహమకర్తాస్మ్యహమద్వయః ॥ ౮౯॥

అవిద్యాకార్యహీనోఽహమవాగ్రసనగోచరః ।
అనల్పోఽహమశోకోఽహమవికల్పోఽస్మ్యవిజ్వలన్ ॥ ౯౦॥

ఆదిమధ్యాన్తహీనోఽహమాకాశసదృశోఽస్మ్యహమ్ ।
ఆత్మచైతన్యరూపోఽహమహమానన్దచిద్ఘనః ॥ ౯౧॥

ఆనన్దామృతరూపోఽహమాత్మసంస్థోహమన్తరః ।
ఆత్మకామోహమాకాశాత్పరమాత్మేశ్వరోస్మ్యహమ్ ॥ ౯౨॥

ఈశానోస్మ్యహమీడ్యోఽహమహముత్తమపూరుషః ।
ఉత్కృష్టోఽహముపద్రష్టా అహముత్తరతోఽస్మ్యహమ్ ॥ ౯౩॥

కేవలోఽహం కవిః కర్మాధ్యక్షోఽహం కరణాధిపః ।
గుహాశయోఽహం గోప్తాహం చక్షుషశ్చక్షురస్మ్యహమ్ ॥ ౯౪॥

చిదానన్దోఽస్మ్యహం చేతా చిద్ఘనశ్చిన్మయోఽస్మ్యహమ్ ।
జ్యోతిర్మయోఽస్మ్యహం జ్యాయాఞ్జ్యోతిషాం జ్యోతిరస్మ్యహమ్ ॥ ౯౫॥

తమసః సాక్ష్యహం తుర్యతుర్యోఽహం తమసః పరః ।
దివ్యో దేవోఽస్మి దుర్దర్శో దృష్టాధ్యాయో ధ్రువోఽస్మ్యహమ్ ॥ ౯౬॥

నిత్యోఽహం నిరవద్యోఽహం నిష్క్రియోఽస్మి నిరఞ్జనః ।
నిర్మలో నిర్వికల్పోఽహం నిరాఖ్యాతోఽస్మి నిశ్చలః ॥ ౯౭॥

నిర్వికారో నిత్యపూతో నిర్గుణో నిఃస్పృహోఽస్మ్యహమ్ ।
నిరిన్ద్రియో నియన్తాహం నిరపేక్షోఽస్మి నిష్కలః ॥ ౯౮॥

పురుషః పరమాత్మాహం పురాణః పరమోఽస్మ్యహమ్ ।
పరావరోఽస్మ్యహం ప్రాజ్ఞః ప్రపఞ్చోపశమోఽస్మ్యహమ్ ॥ ౯౯॥

పరామృతోఽస్మ్యహం పూర్ణః ప్రభురస్మి పురాతనః ।
పూర్ణానన్దైకబోధోఽహం ప్రత్యగేకరసోఽస్మ్యహమ్ ॥ ౧౦౦॥

ప్రజ్ఞాతోఽహం ప్రశాన్తోఽహం ప్రకాశః పరమేశ్వరః ।
ఏకదా చిన్త్యమానోఽహం ద్వైతాద్వైతవిలక్షణః ॥ ౧౦౧॥

బుద్ధోఽహం భూతపాలోఽహం భారూపో భగవానహమ్ ।
మహాజ్ఞేయో మహానస్మి మహాజ్ఞేయో మహేశ్వరః ॥ ౧౦౨॥

విముక్తోఽహం విభురహం వరేణ్యో వ్యాపకోఽస్మ్యహమ్ ।
వైశ్వానరో వాసుదేవో విశ్వతశ్చక్షురస్మ్యహమ్ ॥ ౧౦౩॥

విశ్వాధికోఽహం విశదో విష్ణుర్విశ్వకృదస్మ్యహమ్ ।
శుద్ధోఽస్మి శుక్రః శాన్తోఽస్మి శాశ్వతోఽస్మి శివోఽస్మ్యహమ్ ॥ ౧౦౪॥

సర్వభూతాన్తరాత్మహమహమస్మి సనాతనః ।
అహం సకృద్విభాతోఽస్మి స్వే మహిమ్ని సదా స్థితః ॥ ౧౦౫॥

సర్వాన్తరః స్వయంజ్యోతిః సర్వాధిపతిరస్మ్యహమ్ ।
సర్వభూతాధివాసోఽహం సర్వవ్యాపీ స్వరాడహమ్ ॥ ౧౦౬॥

సమస్తసాక్షీ సర్వాత్మా సర్వభూతగుహాశయః ।
సర్వేన్ద్రియగుణాభాసః సర్వేన్ద్రియవివర్జితః ॥ ౧౦౭॥

స్థానత్రయవ్యతీతోఽహం సర్వానుగ్రాహకోఽస్మ్యహమ్ ।
సచ్చిదానన్ద పూర్ణాత్మా సర్వప్రేమాస్పదోఽస్మ్యహమ్ ॥ ౧౦౮॥

సచ్చిదానన్దమాత్రోఽహం స్వప్రకాశోఽస్మి చిద్ఘనః ।
సత్త్వస్వరూపసన్మాత్రసిద్ధసర్వాత్మకోఽస్మ్యహమ్ ॥ ౧౦౯॥

సర్వాధిష్ఠానసన్మాత్రః స్వాత్మబన్ధహరోఽస్మ్యహమ్ ।
సర్వగ్రాసోఽస్మ్యహం సర్వద్రష్టా సర్వానుభూరహమ్ ॥ ౧౧౦॥

ఏవం యో వేద తత్త్వేన స వై పురుష ఉచ్యత ఇత్యుపనిషత్ ॥



स्वाविद्यातत्कार्यजातं यद्विद्यापह्नवं गतम् ।
तद्धंसविद्यानिष्पन्नं रामचन्द्रपदं भजे ॥

ॐ सह नाववतु ॥ सह नौ भुनक्तु ॥

सह वीर्यं करवावहै ॥

तेजस्विनावधीतमस्तु  मा विद्विषावहै ॥

ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥

अथ ब्रह्मविद्योपनिषदुच्यते ॥

प्रसादाद्ब्रह्मणस्तस्य विष्णोरद्भुतकर्मणः ।
रहस्यं ब्रह्मविद्याया ध्रुवाग्निं सम्प्रचक्षते ॥ १॥

ॐइत्येकाक्षरं ब्रह्म यदुक्तं ब्रह्मवादिभिः ।
शरीरं तस्य वक्ष्यामि स्थानं कालत्रयं तथा ॥ २॥

तत्र देवास्त्रयः प्रोक्ता लोका वेदास्त्रयोऽग्नयः ।
तिस्रो मात्रार्धमात्रा च त्र्यक्षरस्य शिवस्य तु ॥ ३॥

ऋग्वेदो गार्हपत्यं च पृथिवी ब्रह्म एव च ।
आकारस्य शरीरं तु व्याख्यातं ब्रह्मवादिभिः ॥ ४॥

यजुर्वेदोऽन्तरिक्षं च दक्षिणाग्निस्तथैव च ।
विष्णुश्च भगवान्देव उकारः परिकीर्तितः ॥ ५॥

सामवेदस्तथा द्यौश्चाहवनीयस्तथैव च ।
ईश्वरः परमो देवो मकारः परिकीर्तितः ॥ ६॥

सूर्यमण्डलमध्येऽथ ह्यकारः शङ्खमध्यगः ।
उकारश्चन्द्रसंकाशस्तस्य मध्ये व्यवस्थितः ॥ ७॥

मकारस्त्वग्निसंकाशो विधूमो विद्युतोपमः ।
तिस्रो मात्रास्तथा ज्ञेया सोमसूर्याग्निरूपिणः  ॥ ८॥

शिखा तु दीपसंकाशा तस्मिन्नुपरि वर्तते ।
अर्धमात्र तथा ज्ञेया प्रणवस्योपरि स्थिता ॥ ९॥

पद्मसूत्रनिभा सूक्ष्मा शिखा सा दृश्यते परा ।
सा नाडी सूर्यसंकाशा सूर्यं भित्त्वा तथापरा ॥ १०॥

द्विसप्ततिसहस्राणि नाडीं भित्त्वा च मूर्धनि ।
वरदः सर्वभूतानां सर्वं व्याप्यावतिष्ठति ॥ ११॥

कांस्यघण्टानिनादस्तु यथा लीयति शान्तये ।
ओङ्कारस्तु तथा योज्यः शान्तये सर्वमिच्छता ॥ १२॥

यस्मिन्विलीयते शब्दस्तत्परं ब्रह्म गीयते ।
धियं हि लीयते ब्रह्म सोऽमृतत्वाय कल्पते ॥ १३॥

वायुः प्राणस्तथाकाशस्त्रिविधो जीवसंज्ञकः ।
स जीवः प्राण इत्युक्तो वालाग्रशतकल्पितः ॥ १४॥

नाभिस्थाने स्थितं विश्वं शुद्धतत्त्वं सुनिर्मलम् ।
आदित्यमिव दीप्यन्तं रश्मिभिश्चाखिलं शिवम् ॥ १५॥

सकारं च हकारं च जीवो जपति सर्वदा ।
नाभिरन्ध्राद्विनिष्क्रान्तं विषयव्याप्तिवर्जितम् ॥ १६॥

तेनेदं निष्कलं विद्यात्क्षीरात्सर्पिर्यथा तथा ।
कारणेनात्मना युक्तः प्राणायामैश्च पञ्चभिः ॥ १७॥

चतुष्कला समायुक्तो भ्राम्यते च हृदिस्थितः ।
गोलकस्तु यदा देहे क्षीरदण्डेन वा हतः ॥ १८॥

एतस्मिन्वसते शीघ्रमविश्रान्तं महाखगः ।
यावन्निश्वसितो जीवस्तावन्निष्कलतां गतः ॥ १९॥

नभस्थं निष्कलं ध्यात्वा मुच्यते भवबन्धनात्
अनाहतध्वनियुतं हंसं यो वेद हृद्गतम् ॥ २०॥

स्वप्रकाशचिदानन्दं स हंस इति गीयते ।
रेचकं पूरकं मुक्त्वा कुम्भकेन स्थितः सुधीः ॥ २१॥

नाभिकन्दे समौ कृत्वा प्राणापानौ समाहितः ।
मस्तकस्थामृतास्वादं पीत्वा ध्यानेन सादरम् ॥ २२॥

दीपाकारं महादेवं ज्वलन्तं नाभिमध्यमे ।
अभिषिच्यामृतेनैव हंस हंसेति यो जपेत् ॥ २३॥

जरामरणरोगादि न तस्य भुवि विद्यते ।
एवं दिने दिने कुर्यादणिमादिविभूतये ॥ २४॥

ईश्वरत्वमवाप्नोति सदाभ्यासरतः पुमान् ।
बहवो नैकमार्गेण प्राप्ता नित्यत्वमागताः ॥ २५॥

हंसविद्यामृते लोके नास्ति नित्यत्वसाधनम् ।
यो ददाति महाविद्यां हंसाख्यां पारमेश्वरीम् ॥ २६॥

तस्य दास्यं सदा कुर्यात्प्रज्ञया परया सह ।
शुभं वाऽशुभमन्यद्वा यदुक्तं गुरुणा भुवि ॥ २७॥

तत्कुर्यादविचारेण शिष्यः सन्तोषसंयुतः ।
हंसविद्यामिमां लब्ध्वा गुरुशुश्रूषया नरः ॥ २८॥

आत्मानमात्मना साक्षाद्ब्रह्म बुद्ध्वा सुनिश्चलम् ।
देहजात्यादिसम्बन्धान्वर्णाश्रमसमन्वितान् ॥ २९॥

वेदशास्त्राणि चान्यानि पदपांसुमिव त्यजेत् ।
गुरुभक्तिं सदा कुर्याच्छ्रेयसे भूयसे नरः ॥ ३०॥

गुरुरेव हरिः साक्षान्नान्य इत्यब्रवीच्छृतिः ॥ ३१॥

श्रुत्या यदुक्तं परमार्थमेव
          तत्संशयो नात्र ततः समस्तम् ।
श्रुत्या विरोधे न भवेत्प्रमाणं
          भवेदनर्थाय विना प्रमाणम् ॥ ३२॥

देहस्थः सकलो ज्ञेयो निष्कलो देहवर्जितः ।
आप्तोपदेशगम्योऽसौ सर्वतः समवस्थितः ॥ ३३॥

हंसहंसेति यो ब्रूयाद्धंसो ब्रह्मा हरिः शिवः ।
गुरुवक्त्रात्तु लभ्येत प्रत्यक्षं सर्वतोमुखम् ॥ ३४॥

तिलेषु च यथा तैलं पुष्पे गन्ध इवाश्रितः ।
पुरुषस्य शरीरेऽस्मिन्स बाह्याभ्यन्तरे तथा ॥ ३५॥

उल्काहस्तो यथालोके द्रव्यमालोक्य तां त्यजेत् ।
ज्ञानेन ज्ञेयमालोक्य पश्चाज्ज्ञानं परित्यजेत् ॥ ३६॥

पुष्पवत्सकलं विद्याद्गन्धस्तस्य तु निष्कलः ।
वृक्षस्तु सकलं विद्याच्छाया तस्य तु निष्कला ॥ ३७॥

निष्कलः सकलो भावः सर्वत्रैव व्यवस्थितः ।
उपायः सकलस्तद्वदुपेयश्चैव निष्कलः ॥ ३८॥

सकले सकलो भावो निष्कले निष्कलस्तथा ।
एकमात्रो द्विमात्रश्च त्रिमात्रश्चैव भेदतः ॥ ३९॥

अर्धमात्र परा ज्ञेया तत ऊर्ध्वं परात्परम् ।
पञ्चधा पञ्चदैवत्यं सकलं परिपठ्यते ॥ ४०॥

ब्रह्मणो हृदयस्थानं कण्ठे विष्णुः समाश्रितः ।
तालुमध्ये स्थितो रुद्रो ललाटस्थो महेश्वरः ॥ ४१॥

नासाग्रे अच्युतं विद्यात्तस्यान्ते तु परं पदम् ।
परत्वात्तु परं नास्तीत्येवं शास्त्रस्य निर्णयः ॥ ४२॥

देहातीतं तु तं विद्यान्नासाग्रे द्वादशाङ्गुलम् ।
तदन्तं तं विजानीयात्तत्रस्थो व्यापयेत्प्रभुः ॥ ४३॥

मनोऽप्यन्यत्र निक्षिप्तं चक्षुरन्यत्र पातितम् ।
तथापि योगिनां योगो ह्यविच्छिन्नः प्रवर्तते ॥ ४४॥

एतत्तु परमं गुह्यमेतत्तु परमं शुभम् ।
नातः परतरं किञ्चिन्नातः परतरं शुभम् ॥ ४५॥

शुद्धज्ञानामृतं प्राप्य परमाक्षरनिर्णयम् ।
गुह्याद्गुह्यतमं गोप्यं ग्रहणीयं प्रयत्नतः ॥ ४६॥

नापुत्राय प्रदातव्यं नाशिष्याय कदाचन ।
गुरुदेवाय भक्ताय नित्यं भक्तिपराय च ॥ ४७॥

प्रदातव्यमिदं शास्त्रं नेतरेभ्यः प्रदापयेत् ।
दातास्य नरकं याति सिद्ध्यते न कदाचन ॥ ४८॥

गृहस्थो ब्रह्मचारी च वानप्रस्थश्च भिक्षुकः ।
यत्र तत्र स्थितो ज्ञानी परमाक्षरवित्सदा ॥ ४९॥

विषयी विषयासक्तो याति देहान्तरे शुभम् ।
ज्ञानादेवास्य शास्त्रस्य सर्वावस्थोऽपि मानवः ॥ ५०॥

ब्रह्महत्याश्वमेधाद्यैः पुण्यपापैर्न लिप्यते ।
चोदको बोधकश्चैव मोक्षदश्च परः स्मृतः ॥ ५१॥

इत्येषं त्रिविधो ज्ञेय आचार्यस्तु महीतले ।
चोदको दर्शयेन्मार्गं बोधकः स्थानमाचरेत् ॥ ५२॥

मोक्षदस्तु परं तत्त्वं यज्ज्ञात्वा परमश्नुते ।
प्रत्यक्षयजनं देहे संक्षेपाच्छृणु गौतम ॥ ५३॥

तेनेष्ट्वा स नरो याति शाश्वतं पदमव्ययम् ।
स्वयमेव तु सम्पश्येद्देहे बिन्दुं च निष्कलम् ॥ ५४॥

अयने द्वे च विषुवे सदा पश्यति मार्गवित् ।
कृत्वायामं पुरा वत्स रेचपूरककुम्भकान् ॥ ५५॥

पूर्वं चोभयमुच्चार्य अर्चयेत्तु यथाक्रमम् ।
नमस्कारेण योगेन मुद्रयारभ्य चार्चयेत् ॥ ५६॥

सूर्यस्य ग्रहणं वत्स प्रत्यक्षयजनं स्मृतम् ।
ज्ञानात्सायुज्यमेवोक्तं तोये तोयं यथा तथा ॥ ५७॥

एते गुणाः प्रवर्तन्ते योगाभ्यासकृतश्रमैः ।
तस्माद्योगं समादाय सर्वदुःखबहिष्कृतः ॥ ५८॥

योगध्यानं सदा कृत्वा ज्ञानं तन्मयतां व्रजेत् ।
ज्ञानात्स्वरूपं परमं हंसमन्त्रं समुच्चरेत् ॥ ५९॥

प्राणिनां देहमध्ये तु स्थितो हंसः सदाच्युतः ।
हंस एव परं सत्यं हंस एव तु शक्तिकम् ॥ ६०॥

हंस एव परं वाक्यं हंस एव तु वादिकम् ।
हंस एव परो रुद्रो हंस एव परात्परम् ॥ ६१॥

सर्वदेवस्य मध्यस्थो हंस एव महेश्वरः ।
पृथिव्यादिशिवान्तं तु अकाराद्याश्च वर्णकाः ॥ ६२॥

कूटान्ता हंस एव स्यान्मातृकेति व्यवस्थिताः ।
मातृकारहितं मन्त्रमादिशन्ते न कुत्रचित् ॥ ६३॥

हंसज्योतिरनूपम्यं मध्ये देवं व्यवस्थितम् ।
दक्षिणामुखमाश्रित्य ज्ञानमुद्रां प्रकल्पयेत् ॥ ६४॥

सदा समाधिं कुर्वीत हंसमन्त्रमनुस्मरन् ।
निर्मलस्फटिकाकारं दिव्यरूपमनुत्तमम् ॥ ६५॥

मध्यदेशे परं हंसं ज्ञानमुद्रात्मरूपकम् ।
प्राणोऽपानः समानश्चोदानव्यानौ च वायवः ॥ ६६॥

पञ्चकर्मेन्द्रियैरुक्ताः क्रियाशक्तिबलोद्यताः ।
नागः कूर्मश्च कृकरो देवदत्तो धनञ्जयः ॥ ६७॥

पञ्चज्ञानेन्द्रियैर्युक्ता ज्ञानशक्तिबलोद्यताः ।
पावकः शक्तिमध्ये तु नाभिचक्रे रविः स्थितः ॥ ६८॥

बन्धमुद्रा कृता येन नासाग्रे तु स्वलोचने ।
अकारेवह्निरित्याहुरुकारे हृदि संस्थितः ॥ ६९॥

मकारे च भ्रुवोर्मध्ये प्राणशक्त्या प्रबोधयेत् ।
ब्रह्मग्रन्थिरकारे च विष्णुग्रन्थिर्हृदि स्थितः ॥ ७०॥

रुद्रग्रन्थिर्भ्रुवोर्मध्ये भिद्यतेऽक्षरवायुना ।
अकारे संस्थितो ब्रह्मा उकारे विष्णुरास्थितः ॥ ७१॥

मकारे संस्थितो रुद्रस्ततोऽस्यान्तः परात्परः ।
कण्ठं सङ्कुच्य नाड्यादौ स्तम्भिते येन शक्तितः ॥ ७२॥

रसना पीड्यमानेयं षोडशी वोर्ध्वगामिनि ।
त्रिकूटं त्रिविधा चैव गोलाखं निखरं तथा ॥ ७३॥

त्रिशङ्खवज्रमोङ्कारमूर्ध्वनालं भ्रुवोर्मुखम् ।
कुण्डलीं चालयन्प्राणान्भेदयन्शशिमण्डलम् ॥ ७४॥

साधयन्वज्रकुम्भानि नवद्वाराणि बन्धयेत् ।
सुमनःपवनारूढः सरागो निर्गुणस्तथा ॥ ७५॥

ब्रह्मस्थाने तु नादः स्याच्छाकिन्यामृतवर्षिणी ।
षट्चक्रमण्डलोद्धारं ज्ञानदीपं प्रकाशयेत् ॥ ७६॥

सर्वभूतस्थितं देवं सर्वेशं नित्यमर्चयेत् ।
आत्मरूपं तमालोक्य ज्ञानरूपं निरामयम् ॥ ७७॥

दृश्यन्तं दिव्यरूपेण सर्वव्यापी निरञ्जनः ।
हंस हंस वदेद्वाक्यं प्राणिनां देहमाश्रितः ।
सप्राणापानयोर्ग्रन्थिरजपेत्यभिधीयते ॥ ७८॥

सहस्रमेकं द्वयुतं षट्शतं चैव सर्वदा ।
उच्चरन्पठितो हंसः सोऽहमित्यभिधीयते ॥ ७९॥

पूर्वभागे ह्यधोलिङ्गं शिखिन्यां चैव पश्चिमम् ।
ज्योतिर्लिङ्गं भ्रुवोर्मध्ये नित्यं ध्यायेत्सदा यतिः ॥ ८०॥

अच्युतोऽहमचिन्त्योऽहमतर्क्योऽहमजोऽस्म्यहम् ।
अप्राणोऽहमकायोऽहमनङ्गोऽस्म्यभयोऽस्म्यहम् ॥ ८१॥

अशब्दोऽहमरूपोऽहमस्पर्शोऽस्म्यहमद्वयः ।
अरसोऽहमगन्धोऽहमनादिरमृतोऽस्म्यहम् ॥ ८२॥

अक्षयोऽहमलिङ्गोऽहमजरोऽस्म्यकलोऽस्म्यहम् ।
अप्राणोऽहममूकोऽहमचिन्त्योऽस्म्यकृतोऽस्म्यहम् ॥ ८३॥

अन्तर्याम्यहमग्राह्योऽनिर्देश्योऽहमलक्षणः ।
अगोत्रोऽहमगात्रोऽहमचक्षुष्कोऽस्म्यवागहम् ॥ ८४॥

अदृश्योऽहमवर्णोऽहमखण्डोऽस्म्यहमद्भुतः ।
अश्रुतोऽहमदृष्टोऽहमन्वेष्टव्योऽमरोऽस्म्यहम् ॥ ८५॥

अवायुरप्यनाकाशोऽतेजस्कोऽव्यभिचार्यहम् ।
अमतोऽहमजातोऽहमतिसूक्ष्मोऽविकार्यहम् ॥ ८६॥

अरजस्कोऽतमस्कोऽहमसत्त्वोस्म्यगुणोऽस्म्यहम् ।
अमायोऽनुभवात्माहमनन्योऽविषयोऽस्म्यहम् ॥ ८७॥

अद्वैतोऽहमपूर्णोऽहमबाह्योऽहमनन्तरः ।
अश्रोतोऽहमदीर्घोऽहमव्यक्तोऽहमनामयः ॥ ८८॥

अद्वयानन्दविज्ञानघनोऽस्म्यहमविक्रियः ।
अनिच्छोऽहमलेपोऽहमकर्तास्म्यहमद्वयः ॥ ८९॥

अविद्याकार्यहीनोऽहमवाग्रसनगोचरः ।
अनल्पोऽहमशोकोऽहमविकल्पोऽस्म्यविज्वलन् ॥ ९०॥

आदिमध्यान्तहीनोऽहमाकाशसदृशोऽस्म्यहम् ।
आत्मचैतन्यरूपोऽहमहमानन्दचिद्घनः ॥ ९१॥

आनन्दामृतरूपोऽहमात्मसंस्थोहमन्तरः ।
आत्मकामोहमाकाशात्परमात्मेश्वरोस्म्यहम् ॥ ९२॥

ईशानोस्म्यहमीड्योऽहमहमुत्तमपूरुषः ।
उत्कृष्टोऽहमुपद्रष्टा अहमुत्तरतोऽस्म्यहम् ॥ ९३॥

केवलोऽहं कविः कर्माध्यक्षोऽहं करणाधिपः ।
गुहाशयोऽहं गोप्ताहं चक्षुषश्चक्षुरस्म्यहम् ॥ ९४॥

चिदानन्दोऽस्म्यहं चेता चिद्घनश्चिन्मयोऽस्म्यहम् ।
ज्योतिर्मयोऽस्म्यहं ज्यायाञ्ज्योतिषां ज्योतिरस्म्यहम् ॥ ९५॥

तमसः साक्ष्यहं तुर्यतुर्योऽहं तमसः परः ।
दिव्यो देवोऽस्मि दुर्दर्शो दृष्टाध्यायो ध्रुवोऽस्म्यहम् ॥ ९६॥

नित्योऽहं निरवद्योऽहं निष्क्रियोऽस्मि निरञ्जनः ।
निर्मलो निर्विकल्पोऽहं निराख्यातोऽस्मि निश्चलः ॥ ९७॥

निर्विकारो नित्यपूतो निर्गुणो निःस्पृहोऽस्म्यहम् ।
निरिन्द्रियो नियन्ताहं निरपेक्षोऽस्मि निष्कलः ॥ ९८॥

पुरुषः परमात्माहं पुराणः परमोऽस्म्यहम् ।
परावरोऽस्म्यहं प्राज्ञः प्रपञ्चोपशमोऽस्म्यहम् ॥ ९९॥

परामृतोऽस्म्यहं पूर्णः प्रभुरस्मि पुरातनः ।
पूर्णानन्दैकबोधोऽहं प्रत्यगेकरसोऽस्म्यहम् ॥ १००॥

प्रज्ञातोऽहं प्रशान्तोऽहं प्रकाशः परमेश्वरः ।
एकदा चिन्त्यमानोऽहं द्वैताद्वैतविलक्षणः ॥ १०१॥

बुद्धोऽहं भूतपालोऽहं भारूपो भगवानहम् ।
महाज्ञेयो महानस्मि महाज्ञेयो महेश्वरः ॥ १०२॥

विमुक्तोऽहं विभुरहं वरेण्यो व्यापकोऽस्म्यहम् ।
वैश्वानरो वासुदेवो विश्वतश्चक्षुरस्म्यहम् ॥ १०३॥

विश्वाधिकोऽहं विशदो विष्णुर्विश्वकृदस्म्यहम् ।
शुद्धोऽस्मि शुक्रः शान्तोऽस्मि शाश्वतोऽस्मि शिवोऽस्म्यहम् ॥ १०४॥

सर्वभूतान्तरात्महमहमस्मि सनातनः ।
अहं सकृद्विभातोऽस्मि स्वे महिम्नि सदा स्थितः ॥ १०५॥

सर्वान्तरः स्वयंज्योतिः सर्वाधिपतिरस्म्यहम् ।
सर्वभूताधिवासोऽहं सर्वव्यापी स्वराडहम् ॥ १०६॥

समस्तसाक्षी सर्वात्मा सर्वभूतगुहाशयः ।
सर्वेन्द्रियगुणाभासः सर्वेन्द्रियविवर्जितः ॥ १०७॥

स्थानत्रयव्यतीतोऽहं सर्वानुग्राहकोऽस्म्यहम् ।
सच्चिदानन्द पूर्णात्मा सर्वप्रेमास्पदोऽस्म्यहम् ॥ १०८॥

सच्चिदानन्दमात्रोऽहं स्वप्रकाशोऽस्मि चिद्घनः ।
सत्त्वस्वरूपसन्मात्रसिद्धसर्वात्मकोऽस्म्यहम् ॥ १०९॥

सर्वाधिष्ठानसन्मात्रः स्वात्मबन्धहरोऽस्म्यहम् ।
सर्वग्रासोऽस्म्यहं सर्वद्रष्टा सर्वानुभूरहम् ॥ ११०॥

एवं यो वेद तत्त्वेन स वै पुरुष उच्यत इत्युपनिषत् ॥

ॐ सह नाववतु ॥ सह नौ भुनक्तु ॥ सह वीर्यं करवावहै ॥
तेजस्विनावधीतमस्तु मा विद्विषावहै ॥

ఓం సహ నావవతు ॥ సహ నౌ భునక్తు ॥ సహ వీర్యం కరవావహై ॥
తేజస్వినావధీతమస్తు మా విద్విషావహై ॥

ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥
ఓం శాన్తిః శాన్తిః శాన్తిః ॥


इति ब्रह्मविद्योपनिषत्समाप्ता ॥
ఇతి బ్రహ్మవిద్యోపనిషత్సమాప్తా ॥